مد روز در دنیا از ابتدا تا امروز
مد روز و تعیین آن در هر زمان شاید تاریخچه‌ای به درازای دوخته شدن اولین لباس‌ها داشته باشد. از زمانی که اولین کتب تاریخ نوشته و پوشش مردم آن دوره شرح داده شده یا تصاویر موجود در بناهای تاریخی، گویای این است که هر دوره از تاریخ مردم از آداب و طراحی مختص به آن دوره در پوشاک پیروی می‌کردند و پوشاک و ظاهر آنقدری دغدغه بوده که به آن اشاره شده است. این موجود اجتماعی از زمان پیدایش پوشاک، به زیبایی و در عین حال بروز بودن اهمیت می‌داده و اهمیت این موضوع با گذشت زمان حتی بیشتر شده طوری که بیش از یک قرن است که طراحی مد یکی از مشاغل شیک و پردرآمد بوده. از اوایل قرن نوزدهم، صنعت در کنار مدرنیته به پیشرفت مد کمک کرده و شرکت‌ها و خانه‌های مد که توسط طراح‌ها اداره می‌شد از آن زمان فعالیت خود را آغاز کردند.

مد روز و نگاهی به پیدایش آن
یکی از اولین چهره‌های دنیای مد، چارلز فردریک ورث انگلیسی است که او را پدر اوت کوتور (Haute Couture) می‌دانند و اولین طراحی است که اسم خود را به لباس‌هایی که می‌دوخت برچسب می‌کرد. البته مد روز و پیروی از آن مختص به طبقه‌ی خاصی نبوده، ولی بدیهی است که با وجود جنبه‌ی تجملی مد، افراد طبقه‌ی اشراف بیش از مردم عادی و قشر ضعیف جامعه توانایی پیروی از مد روز را داشته‌اند. برای مثال رز برتن (Rose Bertin) به عنوان اولین طراح سرشناس مد و پیشگام در آوردن اوت کوتور به فرانسه، خیاط و طراح لباس خصوصی ماری آنتوانت، ملکه‌ی فرانسه در اواخر قرن هجدهم بوده است.
اگر چه همانطور که گفتیم تاریخچه‌ی مد در دنیا به خیلی پیش‌تر باز می‌گردد، اما در این مقاله نگاه کوتاهی به صنعت مد غرب در قرن بیستم می‌اندازیم.

1900-1910:
در آغاز قرن بیستم پاریس و لندن پرچم‌دار مد در دنیا بودند. نمایندگان فروشگاه‌های بزرگ از سراسر دنیا به پاریس می‌آمدند و لباس‌هایی خریداری کرده و طرح آن را کپی می‌کردند. در این دوران بود که مجله‌های مد شروع به چاپ عکس کردند. طراحی لباس زنان تغییر بزرگی کرده بود طوری که به تنهایی از عهده‌ی پوشیدن لباس خود برآیند. این موضوع به دلیل صنعتی شدن زندگی زنان بود و زن مدرن در عین شیک بودن باید به تنهایی می‌توانست خود را مدیریت کند. مهم‌ترین بخش لباس زنان، پیراهن‌های زیبا بود که با کلاه‌هایی که درست بالای سر قرار می‌گرفت ست می‌شدند. هم‌چنین استفاده از چترهای آفتابی به ویژه در تابستان، در این دوره متداول بود.

1910-1920:
در این دهه گرایش مد روز کمی به سمت سادگی و انعطاف‌پذیری رفته بود. کم‌کم حالت پفی تصنعی پیراهن‌های زنان نسبت به قبل کم‌تر شده و حالت راحت‌تری به خود گرفته بودند. اولین طراحان مد پاریس به ترویج مد پرداخته و اشتیاق به مدهای شرقی در غرب آغاز شد. یکی از اولین طراحانی که این مد را به دنیای مد وارد کرد، پول پواره (Paul Poiret) بود. مشتریان پواره ناگهان به شلوارهای گشاد و رنگ‌های تند و زنده و حتی کیمونوهای غریب روی آوردند و کلاه‌های مجلل و بزرگ جای خود را به کلاه‌ها ساده و سربند و دستمال سر داد. پیراهن‌های بلند و عبایی معرف تمایل مد به سمت تجمل کمتر بود.

1920-1930:
اغلب دوره‌ی بین دو جنگ جهانی را عصر طلایی مد فرانسوی می‌نامند، چرا که تغییرات و اصلاحات عمده‌ای در این دوره اتفاق افتاد. ماشین‌ها جایگزین کالسکه‌ها شدند و شاهزاده‌ها دیگر تاج‌ بر سر نداشتند. اوت کوتور مشتریان تازه‌ای پیدا کرده بود: بازیگران سینما و زنان و دختران سرمایه‌داران. درست بعد از جنگ جهانی اول در دنیای مد تغییرات اساسی صورت گرفت. موهای بلند و طبقه طبقه جای خود را به موی خیلی کوتاه داد و پیراهن‌های بلند به پیش‌بندهای بالای زانو. لباس‌های تنگ و شکم‌بندها ممنوع شد و زن‌ها ظاهری به راحتی مردان پیدا کردند. با ین که در ابتدا سازگاری با این مد برای خیلی از طراحان دشوار بود اما تا اواسط این دهه تقریبا همه با این مد سازگار شدند. تاثیرگذارترین شخصیت این دوره را باید کوکو شانل (Coco Chanel) دانست. خیلی‌ها براین باورند که ایده‌ی موی کوتاه، پیراهن مشکی کوتاه و استفاده از پارچه‌های کشباف در انواع مدل لباس زنانه و ترند کردن اندام باریک برای زنان را شانل به مد روز آن زمان وارد کرده است.

1930-1940:
آغاز این دهه ، مد در دنیا همزمان با اثرات رکود بزرگ بود و به این دلیل بسیاری از طراحان دریافتند که روزهای بحران، زمان مناسبی برای ماجراجویی نیست. بنابراین جهت مد برخلاف بی‌پروایی و جسارت دهه‌ی پیش، به سمت سبکی زنانه‌تر و رومانتیک‌تر تمایل پیدا کرد. قد دامن زنانه تقریبا تا اندازه‌ی قوزک پا بلند شد، قد موها کمی معقول‌تر شد و برخلاف دهد‌ی 1920، دیگر اندام‌های باریک آنقدر ستوده نمی‌شد. مفهوم امروزه‌ی لباس ورزشی و یا کفش کتانی و اسپرت، اولین بار در این دهه به عنوان مدی برای فعالیت‌های بیرون از خانه پدید آمد.

1940-1950:

در طول جنگ جهانی دوم و اشغال پاریس، خیلی از مراکز طراحی مد بسته شدند. به دلیل محدودیت‌ِ مواد خام در دوره جنگ، پارچه‌های دست‌بافت تولید شد و محبوبیت یافت. جنگ نه تنها بر انتخاب پارچه‌ها تاثیرگذارد که بر سبک و طرح‌ لباس زنانه و مردانه نیز مؤثر بود. رژیم جدید فرانسه که پس از شکست خوردن از آلمان شکل گرفته بود، بر خلاف ایده‌ی زن آزاد و شیک‌پوش پاریسی، زنی قوی و مردانه می‌خواست. بعد از سال 1940، حداکثر پارچه‌ای که برای یک مدل کت مردانه استفاده می‌شد باید 4 متر و برای یک بلوز یک متر بود. اما اوت کوتور هم‌چنان پرچم خود را بر فراز نگه داشته بود. موهای تاب‌دار در این دهه استاندارد بود و زنان ظاهر بی‌رنگ خود را با پوشیدن کلاه‌ آراسته می‌کردند.

1950-1960:
جوامعی که در دهه‌های 1920و 1930 به پیشرفت و ترقی ایمان داشتند، حالا بیش از پیش محتاط بودند. علی‌رغم این که زنان حق رای، کار و رانندگی داشتند، انتخاب کرده بودند لباس‌هایشان از اجناس تجملی درست شده باشد. یقه‌ی لباس‌ها بازتر و کمرها تنگ‌تر شد. مد مردان هم که از سال 1920 تا آن موقع تغییر فاحشی نکرده بود، در نیمه‌ی دوم دهه‌ی 1950 به راحت‌تر شدن متمایل شد و در پی آن اورکت‌هایی که تا پایین زانو بود، کوتاه‌تر شدند. طراحان مد هالیوود با حساسیت و سلیقه، بازیگرانی چون مریلین مونرو وگریس کلی را در این دهه به آیکن‌های دنیای مد تبدیل کرده بودند.

1960-1970:
تا دهه‌ی 1960 پاریس در سراسر دنیا، مرکز مد تلقی می‌شد. اما در سال‌های 1960 تا 1969 اساس مد دستخوش تغییر بنیادی شد. گرایش غالبی و مد واحدی وجود نداشت و احتمالات بسیاری زمینه‌ی ایجاد هر گرایشی را ممکن می‌کرد. حتی پیدایش خرده فرهنگ از قشر نوجوانان تاثیر خود را روی مد می‌گذاشت. بعد از 30 سال رعایت جوانب احتیاط در پوشش، دهه‌ی 1960، با عقب‌گردی به قبل، ظاهر کودکانه و رنگارنگ، موی کوتاه و انواع لباس زنانه بی‌پروا باب شدند. اوایل دهه اندازه‌ی دامن‌ها تا روی زانو بود و اما رفته رفته تا اواسط دهه، این اندازه کوتاه و کوتاه‌تر از همیشه شد. پیر کاردین (Pierre Cardin) که به برش‌های ماهرانه‌اش معروف است از طراحان این دوره بود.

1970-1980:
این دهه با نام مستعار “من” (Me) شناخته شده است.”خودت را خوشنود کن” عبارت دهه‌ی 1970 بود. بعضی آن را به عنوان پایان خوش سلیقگی می‌دانند. اوایل این دهه ظاهر هیپی باب بود. شلوارهای پاچه گشاد برای مردان و زنان تونیک‌های گل‌دار و تقریبا بسیاری از پوشاک برای هر مردان و زنان مشابه بودند. جنبش حقوق شهروندی سیاه‌پوستان مد روز را تحت تاثیر قرار داده و از مدل مو گرفته تا فرهنگ آفریقایی متداول شد. هم‌چنین سبک پانک که از لندن سرچشمه گرفته بود، سهم خود را از بازار مد حفظ کرده بود.

1980-1990:

در این دوره صنعت مد به اوج رونق و شکوفایی رسیده بود. تلویزیون با این صنعت رابطه‌ی تنگاتنگ داشت و به طور مداوم نمایش‌های مد از این رسانه پخش می‌شد. تا سال 1982 هیچ ردپایی از مد روز دهه‌ی 70 نمانده بود. مدل موی شاه‌ماهی مدل استاندارد مردان بود و مدل موی بلند و مجعد برای زنان. لباس سرهمی برای زنان و حتی مردان محبوب شد. ورزش‌های ایروبیک رواج داشت و به همین دلیل شلوارهای استرچ (اسپندکس) و هدبندهای پهن به ظاهر متداول اضافه شد.

1990-2000:
اواخر قرن بیستم، مد در دنیا غرب تقریبا سراسر دنیا را در برگرفته بود و همه جای دنیا یکسان لباس می‌پوشیدند. در این دهه ی مد در دنیا ترس از کم پوشیدن جای خود را به ترس از زیاد پوشیدن داد. علیرغم تلاش‌هایی که طراحان مد در این دوره انجام دادند، ساده‌پوشی مد بود. فشار اقتصادی در این دهه تاثیر مخربی بر صنعت این دوره گذاشت. چهره‌های بدون آرایش، لباس‌های آماده برای پوشیدن مثل جین، مورد علاقه‌ی زنان راحت‌طلب این دوره قرار گرفت. سبک Retro که از دهه‌های 1960 و 1970 الهام می‌گرفت، زمان زیادی در این دهه را تحت تاثیر خود داشت. برندهای سرشناسی مثل گوچی و تام فورد در این دوره متولد شدند.

2000-2010:
قرن 21 تقریبا مد در دنیای به بلوغ رسید. اوایل دهه با حفظ کم‌پوشی از دهه‌ی پیش، ظاهر زنان، زنانگی بیشتر پیدا کرد و پوشش و آراستگی مردان هم بیش از پیش اهمیت پیدا کرد. با وجود این که لباس‌ها تنگ‌تر و موها بلندتر شدند اما هیچ مد واحدی وجود نداشت و پای هنر به دنیای مد باز شده بود. پیراهن‌های زنانه بیش از دو دهه‌ی پیش در نمایش‌های مد دیده می‌شد و قسمت‌های بیشتری از بدن بدون پوشش بود. بار دیگر سبک پوشش مردان و زنان تا حد زیادی از هم متمایز بود.با مروری کوتاه بر تاریخ مد در قرن بیستم دیدیم که اتفاقاتی که در دنیا رخ می‌دهد، تاثیر مستقیم بر دنیای مد و پوشش متداول هر دوره دارند. بروز بودن جدا از احساس خوشایند شیک‌پوشی، یک جور هماهنگی و همرنگی با دنیا و آدم‌هایی که با آن‌ها در یک دوره‌ی زمانی زمین را سهیم هستید به شما می‌دهد. انسان به عنوان یک موجود اجتماعی تا حدود از این همرنگی احساس امنیت اجتماعی و دوری از انزوا می‌کند. انتطار داریم که هنر و تکنولوژی دست به دست هم دنیای مد را روز به روز زیباتر و راحت‌تر کنند.

ا

منبع:digistyle.com